Er zijn maar weinig mensen die geen kerstboom in huis zetten. Laten we dus eens kijken waar dat gebruik vandaan komt, of je best een echte of een kunstboom koopt en hoe je een echte kerstboom het best verzorgt.

Waar komt het gebruik vandaan?

Het is niet helemaal duidelijk hoe de kerstboom onze huiskamers is binnen gekomen.  De mening en verklaringen daarover lopen uit een.  Waarschijnlijk is het een combinatie van verschillende elementen die hebben geleid tot de traditie van het plaatsen van een kerstboom zoals we die nu kennen.

Men vermoed dat het de gewoonte was bij onze Germaanse voorouders om de kortste dag (21 december) te vieren met een altijd groene tak, plant of boom zoals bv. hulst, maretak, spar, enz.  Ook het licht was daar belangrijk bij.  Er werden dan vreugdevuren ontstoken om zo de duisternis te verdrijven.  De groenblijvende boom staat dan symbool voor het leven dat niet dood is.

Waarschijnlijk werd tijdens de kerstening van Europa het gebruik van de groen blijvende boom overgenomen om zo makkelijker zieltjes te winnen voor het Christelijk geloof.

De groene boom is zeker en vast een Germaanse gewoonte.  In de 17de eeuw was er een wet uitgevaardigd in de streek van de neder Rijn waarin een kapperiode was vastgelegd voor 9 dagen voor en 9 dagen na kerstmis.  In die streek was in die periode de spar een van de weinig groenblijvende bomen.

Het gebruik om de boom te versieren met ballen zou dan weer ontstaan zijn in de 11de eeuw.  Rondreizende vertellers gaven voorstellingen op marktpleinen.  Vooral het verhaal van Adam en Eva in het paradijs (de zondeval) was populier rond de adventsperiode.  Tijdens dergelijke vertellingen werd de boom van de kennis van goed en kwaad gesymboliseerd door een boom versierd met rode appels.  Deze boom bestond dan meestal uit takken van een appelboom.  In de 15de eeuw ontstond dan de gewoonte bij de mensen om in dezelfde periode hun huis te versieren met gelijkaardige takken.  Later in de geschiedenis werd dan de groene boom uit Duitsland gecombineerd met de rode appels.

In Frankrijk werd in 1837 een eerste kerstboom in de Tuilerieën versierd.  De van oorsprong Duitse Hélène de Mecklenbourg, echtgenote van de duc d'Orléans. De Duitse prins Albert van Saksen Coburg-Gotha schonk in 1840 de allereerste kerstboom aan zijn verloofde Queen Victoria. Zo begon de verspreiding in Engeland.

Na de Eerste Wereldoorlog verspreide de kerstboom zich in de rest van Europa. Het werd echter pas na de Tweede Wereldoorlog een gebruik en later dus ook een traditie bij ons.

Een echte of kunst kerstboom?

Het is niet eenvoudig om een keuze te maken tussen een echt of een kunst kerstboom.  Deze keuze heeft vooral met smaak te maken en over smaak valt niet echt te twisten.  Laten we toch proberen enkele criteria voor een keuze tussen beiden op een rijtje te zetten.

Als we naar de prijs kijken dan lijkt een namaak boom het meest interessante.  Een echte kerstboom die er goed uit ziet kost al snel meer dan 25 euro per jaar.  Voor een mooi plastieken kerstboom moet je tussen de 150 en de 250 euro rekenen.  Een namaak kerstboom van goede kwaliteit gaat makkelijk 10 jaar of langer mee.  Dus op termijn kan je met een kunstboom geld uitsparen.  Er zijn echter zeer vaak acties van bv. jeugdbewegingen of winkels die echte kerstbomen vele goedkoper verkopen waardoor het prijsvoordeel van de namaak boom weg valt.  De kwaliteit van de echte boom is dan echter niet helemaal gegarandeerd.  Maar ook plastieken kerstbomen worden in promotie gezet vlak voor of na kerstmis bijvoorbeeld.

Wat betreft uitzicht en sfeer heeft een echte kerstboom meestal toch net dat ietsje extra.  De geur die een echte kerstboom verspreid is iets dat niet geëvenaard kan worden door namaak.  Meestal zie je duidelijk het verschil tussen een echte of een kunstboom tenzij je een kunstboom hebt die in een hogere prijsklasse valt.  Een echte kerstboom verliest vaak naalden of prikt wanneer je de versiering er in hangt.  Dat is met een namaak boom niet het geval.

Tot slot hebben we ook nog het ecologische aspect.  Sommige bronnen beweren dat een namaak kerstboom pas na 17 jaar gebruik ecologisch interessanter is dan elk jaar een echte boom zetten.  Dit zou zeker het geval zijn als de boom een kluit heeft en zo gemakkelijk terug buiten geplant kan worden.  Andere bronnen nuanceren dit enigsinds en zeggen dat het moeilijk is om beide te vergelijken.  Zo hangt het bv. bij een echte kerstboom af vanwaar de boom afkomstig is en op welke manier deze geteeld werd (bv. zonder of met schadelijke meststoffen).  Ook tussen plastieken kerstbomen is er een groot verschil.  De ene is milieuvriendelijker dan de andere en dit is bv. afhankelijk van de gebruikte materialen maar ook van de productie plaats.

Dit bevestigt dus wat we aan het begin van dit stukje zeiden dat een keuze maken niet eenvoudig is en dat het vooral een kwestie van eigen smaak is.

Tips voor Kerstboomverzorging

Wil je lang kunnen genieten van een mooie groene kerstboom dan komen volgende tips zeker van:

Het wennen aan een ander klimaat of andere omgeving is zeer belangrijk. Als de kerstboom vers van het veld komt of op een buitenplaats werd verkocht is het aan te raden dat je eerst de kerstboom in een koele berging of garage plaatst. Daarna mag de kerstboom geplaatst worden in een warmere kamer.

Plaats de kerstboom op een lichte plaats zonder dat er directe zonnestralen kunnen op schijnen. Let er ook op dat de boom niet te snel water verdampt.  Zo vermijd je dat de boom te snel zijn naalden begint te verliezen door uitdroging.  Dit doe je door de boom niet de dicht bij een warmtebron te zetten.  Je vermijdt ook best een tochtige plaats voor de kerstboom. Plaats eventueel een schotel met water achter de boom.  Dat zorgt voor een hogere luchtvochtigheid waardoor de kerstboom zijn naalden langer kan behouden.

Geef de kerstboom regelmatig water (een halve tot 1 liter water per dag).  Het best zet je de boom in een grote pot met onderaan gaten en een schotel.  Daardoor kan overtollig water in de schotel lopen.

Zoals je wel begrepen hebt tellen bovenstaande tips enkel voor een echte kerstboom.  Heb je een namaak boom waar je lang van wil genieten dan raden we je aan om deze stofvrij en droog op te bergen.  Om verkleuring tegen te gaan is dit best ook op een donkere plaats.