Op 31 december vieren we oudejaar.  Om klokslag middernacht verwelkomen we dan het nieuwe jaar dat start op 1 januari.  Dit doen we elk jaar opnieuw dus hoog tijd om deze feestdag wat meer in detail te bekijken.

Geschiedenis

De overgang van oud naar nieuw is iets dat al zeer lang gevierd wordt in verschillende culturen.  Het is echter zo dat dit niet altijd op 1 januari was.  Nu nog steeds zijn er culturen waar Nieuwjaar op een andere datum valt.

Maar laten we eerst even naar onze jaartelling kijken.  De jaartelling en indeling in maanden zoals we die nu kennen, de Gregoriaanse kalender, is pas vanaf 1582 ingevoerd.  Dat jaar werd de kalender bekrachtigt door Paus Gregorius XIII.  Het duurde dan nog verschillende jaren voor die verspreid geraakte over de meeste landen.

Eigenlijk was de Gregoriaanse kalender slecht een verbetering van de Juliaanse kalender.  Die kalender werd ingevoerd door Julius Caesar in 45 v.Chr en werd gebruikt over het hele Romeinse rijk.  Vanaf dan telt een jaar 12 maanden en begint het ook op 1 januari.  Voordien begon een Romeins jaar op 1 maart.  Dat is nog te merken in de benaming van enkele van onze maanden.  Zo hebben we september (septem = 7), oktober (octo = 8), november (novem = 9) en december (decem = 10).

Er zijn andere culturen of godsdiensten waar er nog steeds een andere jaartelling en indeling is.  Zo begint voor Joden het nieuwe jaar in september of oktober.  Het islamitisch Nieuwjaar valt elk jaar op een andere dag omdat ze zich aan de maancyclus houden.  Het Chinees Nieuwjaar wordt in februari gevierd. 

Gebruiken

Zowel op oudejaarsdag, oudejaarsavond en nieuwjaarsdag zijn er verschillende tradities en gebruiken die in ere worden gehouden.

Tijdens oudejaarsdag wordt er in bepaalde gemeenten in Vlaanderen Nieuwejaarke zoete gezongen.  Kinderen gaan dan van huis tot huis en zingen een klein versje in de hoop dat ze een centje of snoep krijgen.

Een voorbeeldje van zo een versje is:
Nieuwejaarke zoete
Een varken heeft 4 voeten
4 voeten en ne staart
is dat dan geen centje waard

En als er niemand open doet durven de kinderen wel eens het volgende door de brievenbus roepen:
Hoog huis, laag huis
Er zit een gierige pin in huis

Op oudejaarsavond, wanneer de klok middernacht slaat, wordt er getoost op het nieuwe jaar met champagne, cava of andere schuimwijn.  In vele steden wordt er ook een groot vuurwerk afgestoken.  Het grootste vuurwerk kan je zien in Sydney.  In New York telt men af op Times Square.  Een grote bol begint 1 minuut voor middernacht naar beneden te zakken tot die stipt om middernacht helemaal beneden is.

Op nieuwjaarsdag zelf worden er meestal familiebezoeken afgelegd.  Kinderen lezen dan ook een nieuwjaarsbrief voor hun ouders, grootouders, meter en peter.  Het gebeurt ook wel dat die brief al op oudejaarsavond voorgelezen wordt of pas later in januari.

Nieuwjaar de wereld rond

De wereld is in verschillende tijdzones ingedeeld.  Hierdoor begint het nieuwe jaar niet in elk land op de zelfde moment.  Er worden soms speciale vluchten ingelegd zodat men 24 uur lang Nieuwjaar kan vieren.  

Christmaseiland is het eerste land waar je Nieuwjaar kan vieren.  Als het bij ons 11u op 31 december is dan start daar het nieuwe jaar.  In Sydney (Australië) is dat om 14u.  China viert nieuwe jaar om 17u en Griekenland en Egypte om 23u.  In Londen (Verenigd Koninkrijk) vieren ze een uur later dan ons Nieuwjaar om 1u op 1 januari.  Voor New York (Amerika) is dat om 6u.  Samoa is het laatste land waar je nieuwjaar kan vieren.  Dat is om 12u op 31 januari als we onze uurregeling nemen.

Wil je verschillende festiviteiten i.v.m. Nieuwjaar volgen dan is newyears.earthcam.com zeker een aanrader.